สติปัฎฐาน

คนเราไม่ค่อยตระหนักถึงเรื่องการคิดใคร่ครวญรอบคอบ ไม่ค่อยตระหนักถึงเรื่องความปลอดภัยในการดำเนินชีวิต จนทำให้ชีวิตต้องไปตกอยู่ในสถานการณ์เลวร้ายเกินเยียวยาแล้ว หมดหนทางแล้ว จึงเริ่มขอความช่วยเหลือจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จากสิ่งที่มองไม่เห็น ด้วยหวังจะได้รับการช่วยเหลือให้รอดพ้นจากภัย บางพวกก็ยกให้ไปเป็นความรับผิดชอบของเจ้ากรรมนายเวร แต่ถ้าเขาเหล่านั้น เฉลียวใจสักหน่อย จะรู้ว่า แท้จริงแล้ว ปัญหาทั้งหมดนั่น มันเกิดจากการตัดสินใจของตนเอง ใช่ใครอื่น เพียงแค่นาทีเดียว ก็อาจเปลี่ยนชีวิตเราไปได้อย่างที่ไม่อาจคาดคิดคำนวณล่วงหน้าได้

เมื่อพูดถึงการดูจิต มีหลายคนมักจะเริ่มด้วยการ “สร้างความรู้สึกตัวขึ้นมาก่อน” เพราะคิดว่า นี่คือ หลักการดูจิต ที่แท้จริง แต่ในความเป็นจริง ธรรมะทั้งหลายเป็นอนัตตา จึงสร้างความรู้สึกตัวขึ้นมาก่อนด้วยความจงใจ ไม่ได้ แต่เพราะความรู้สึกตัวเป็นองค์ธรรมที่สำคัญมาก หากรู้สึกตัวขึ้นมาไม่ได้ ก็ไม่สามารถที่จะเดินไปบนเส้นทางที่จะไปสุ่ความพ้นทุกข์ได้ นักภาวนาส่วนใหญ่จะไปติดกับดักอยู่ตรงที่ ไปพยายามจงใจสร้างความรู้สึกตัวขึ้นมา ผลที่ได้ก็คือ การบังคับจิต การเข้าไปแทรกแซงจิต กลายเป็นการเดินออกไปนอกทางสายกลาง กลายเป็นการเดินออกไปสู่ความสุดโต่งทั้งสอง